یوسف بن عبدالله لری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یوسف بن عبدالله لری (
۵۰۵ ـ
۵۷۵ هـ.ق) محدث، مورخ و فقیه
مالکی مذهب
اندلس بود.
وی تحصیلات خود را در زمینه
قرائات و
حدیث در اندلس به پایان رساند.
او در بلنسیه سکونت گزید و با علمای مشهور آن زمان چون ابومروان بن صقیل و ابوالحسن بن هذیل ارتباط داشت.
ایشان در زمینه‌های حدیث، رجال‌شناسی و
فقه مالکی مهارت داشت و آثار فراوانی در این زمینه‌ها به یادگار گذاشت.
علاوه بر علم، او به تواضع، اخلاق نیکو و اهل خیر بودن معروف بود.
وی شاگردان زیادی تربیت کرد.
ایشان تألیفاتی مانند
بهجة الالباب،
الاربعون حدیث فی النشر و
طبقات الفقها را برجای گذاشت
وی در سال ۵۷۵ (هجری قمری) در خانه‌اش به دست دشمنان کشته شد.
ابوعمر یوسف بن عبداللّه بن سعید اندلسی لری معروف به
ابن عیاد در سال ۵۰۵ (هجری قمری) در لریّه از توابع بلنسیه متولد شد.
او مورخ، مقری و از رجال فقه و حدیث اندلس بود.
ایشان را اهل خیر و تواضع و خوش خلق معرفی کرده‌اند.
اندلسی این عالم مالکی مذهب
در علم حدیث و رجال متبحر بود
و در فقه و ادب و قرائات نیز دست داشت.
به علم حدیث اهمیت بسیاری داده و در این زمینه تلاش فراوانی می‌کرد.
اخبار مشایخ و بزرگان، موالید و وفیات، شرح حال و اشعار آنان را ضبط و حفظ می‌کرد.
ابن عیاد قرائات را نزد ابوعبداللّه بن ابی اسحاق آموخت
و از ابوالعرب تجیبی حدیث نوشت.
در سال ۵۲۸ (هجری قمری) به بلنسیه رفت و در آن‌جا ساکن شد و در این شهر با علمایی چون ابومروان بن صقیل،
ابوالحسن بن هذیل
و ابوعبداللّه بن عبدالرحیم ملاقات نموده و از آنان بهره برد.
وی از عالمانی چون ابوالقاسم بن وردان
و ابومحمد بن عطیه اجازه نقل حدیث داشت.
یوسف بن عبداللّه از جمله شاگردانش می‌توان به پسرانش محمد (م
۶۰۳ هـ.ق)، محدث و مورخ
و ابوجعفر احمد، ابوالحجاج بن عبده،
ابومحمد بن غلبون
و علیم بن عبدالعزیز اشاره نمود.
ابن ابّار از وی نقل می‌کند: به آن‌چه از من نوشته شده اهمیتی نمی‌دهم جز آن‌چه فقیه ابومحمد علیم بن عبدالعزیز نوشته است.
ابوعمر درباره‌اش گفته شده تصانیف بسیاری داشته است
که آثارش عبارت‌اند از:
• بهجة الالباب فی شرح الشهاب؛
• الاربعون حدیث فی النشر و أهوال الحشر؛
• المرتضی فی شرح المنتقی تألیف ابن جارود؛
• المنهج الرائق فی المدخل الی علم الوثائق؛
• بهجة الحقائق فی المدخل الی الزهد و الرقائق؛
• برنامج؛
• طبقات الفقها از عصر ابن عبدالبر تا زمان خودش؛
• الاربعون حدیث در باب عبادات؛
• الکفایة فی مراتب الروایه؛
• وذیل کتاب ابن بشکوال؛ که نتوانست آن را کامل کند.
لری در روز عید سال ۵۷۵ (هجری قمری)، در هفتاد سالگی و در خانه خود مورد حمله دشمن قرار گرفته و کشته شد.
گفته شده در همان لباس که در آن به قتل رسیده بود دفن شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یوسف بن عبدالله لری»، ج۴، ص۴۶۱.
