• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یوسف بن احمد شیرازی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: یوسف بن احمد شیرازی


یوسف بن احمد شیرازی (۵۲۹ ـ ۵۸۵ هـ.ق) محدث، فقیه و از چهره‌های علمی بود.
وی فردی ثقه، خوش‌خلق و آشنا به حدیث بود.
مورد اعتماد حکومت عباسی قرار داشت، تا آن‌جا که بارها به‌عنوان نماینده خلیفه اعزام شد.
او تحصیلات مقدماتی را با راهنمایی پدر نزد شماری از استادان برجسته آغاز کرد.
برای تکمیل دانش خود به شهرهای مختلفی همچون کوفه، بصره و اصفهان سفر نمود.
ایشان از استادانی چون ابوالوقت سجزی، عبدالله بن سلیخ و نصر برمکی بهره برد.
او در بغداد و دیگر شهرها به تدریس پرداخت و گرایش‌هایی به تصوف نیز داشت.
از آثار وی کتاب الاربعون البلدیه در علم حدیث است.
او در ۲۸ رمضان سال ۵۸۵ (هجری قمری) در بغداد درگذشت و در مقبره شونیزی به خاک سپرده شد.


ابویعقوب یوسف بن احمد بن ابراهیم بن محمد شیرازی بغدادی
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    
[۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۳۳.    
[۵] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
[۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۷] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
[۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
در اصل شیرازی بود، اما در سال ۵۲۹ (هجری قمری) در بغداد به دنیا آمده و در همان‌جا رشد و نمو کرد.
[۱۰] منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.
[۱۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۱۲] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۱۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    

به هر حال وی آشنایی خوبی به حدیث داشت، از اتقان و صداقت برخوردار بود.
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
[۱۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    

او را فردی خوش معاشرت، خوش اخلاق
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۱۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
و ثقه معرفی کرده‌اند.
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    


شیرازی علاوه بر مقام علمی با دستگاه حکومت وقت نیز رفت و آمد داشت و مورد اعتماد خلافت بود.
به همین دلیل چندین بار به عنوان سفیر و فرستاده خلیفه یا دستگاه حکومت به بعضی از بلاد و نزد پادشاهان اعزام شد و به اموال و دارایی‌های بسیاری دست یافت.
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۲۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    


یوسف بن احمد درباره‌اش دیگران نظراتی دارند که از جمله؛ به نوشته منذری، او خود نیز در بغداد و دیگر بلاد کرسی تدریس داشت.
شاگردان بسیاری را تربیت کرد؛ اما نامی از ایشان به میان نیاورده است.
[۲۵] منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.

در بعضی از منابع از وی به عنوان یکی از شیوخ صوفیه در بغداد یاد شده است که حکایت از تمایل او به تصوف دارد.
[۲۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
[۲۷] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۲۹] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۳۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    


ابویعقوب تحصیلات مقدماتی خود را با تشویق پدرش احمد بن ابراهیم نزد ابوالقاسم بن سمرقندی،
[۳۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
یحیی بن علی طراح
[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
و ابوالحسن بن عبدالسلام فرا گرفت.
[۳۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    

سپس خود برای ادامه و تکمیل دانش راهی سفر به شهرهای گوناگونی همچون کوفه، بصره، واسط، کرمان، اصفهان، همدان، نیشابور، هرات و دمشق گردید.
در این سفرها از استادان و شیوخ بسیاری را درک کرده و بهره‌های فراوانی برد.
[۳۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
[۳۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    

ذهبی شماری از استادان وی را برشمرده که از آن میان می‌توان به بزرگانی همچون ابوالوقت سجزی،
[۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
عبداللّه بن سلیخ،
[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
محمد بن علی طوسی
[۳۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
و نصر برمکی اشاره کرد.
[۴۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    


بغدادی کتاب الاربعون البلدیه در علم حدیث را نگاشته است.
[۴۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۳۳.    
[۴۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۴۳] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۴۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    


شیرازی در ۲۸ ماه رمضان سال ۵۸۵ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت و در مقبره شونیزی به خاک سپرده شد.
[۴۵] منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.
[۴۶] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
[۴۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۴۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۴۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    

(دیگر منابع:
[۵۰] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
[۵۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
[۵۲] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
[۵۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
[۵۴] ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۲، ص۳۹۶.
)
۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    
۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۳۳.    
۵. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
۱۰. ↑ منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.
۱۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۱۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۱۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
۱۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۱۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۲۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۰۱.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، مختصر تاریخ ابن الدبیثی، ص۳۷۲.    
۲۵. ↑ منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.
۲۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۴۶۷.    
۲۷. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۲۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۳۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۳۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۳۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۴۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۱، ص۲۴۰.    
۴۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۳۳.    
۴۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۴۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۴۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۴۵. ↑ منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، التکمله لوفیات النقله، ج۱، ص۱۱۹.
۴۶. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
۴۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۴۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۴۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۵۰. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۱۱۱.    
۵۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۲۱۴.    
۵۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۶۹.    
۵۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۵۳.    
۵۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۲، ص۳۹۶.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یوسف بن احمد شیرازی»، ج۴، ص۴۵۹.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 585 (قمری) | زادگان سال 529 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | فقهای قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | محدثان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار