• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مظفر بن اردشیر عبادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مظفّر بن اردشیر عبّادی (۴۹۱ ـ ۵۴۷ هـ.ق) از علمای شافعی مذهب بود.
او علاوه‌بر تدریس حدیث در جامع قصر و نظامیه بغداد، کرسی وعظ و تذکیر برپا کرده بود.
وی واعظی توانا با بیان دلنشین که مورد احترام خلیفه المقتفی بود.
ایشان حدیث را نزد بزرگانی همچون ابوعلی نصراللّه بن احمد خشنامی، ابوعبداللّه اسماعیل بن عبدالغافر فارسی، ابوبکر شیروی و زاهر شحامی آموخت.
او شاگردانی را تربیت کرد که مشهور آنان ابوسعد سمعانی، عبدالعزیز بن اخضر، حمزة بن قبیطی و ابوجعفر بن مکرم هستند.
تألیفاتی او رسالة فی اباحة الخمر، معراج‌نامه و الوسیله الی معرفة الفضیله است.
وی در سال ۵۴۷ (هجری قمری) دار فانی را وداع گفت.



ابومنصور مظفر بن اردشیر بن ابی‌منصور عبّادی مروزی در ماه رمضان سال ۴۷۱ یا ۴۹۱ (هجری قمری) به دنیا آمد.
سمعانی وی را منسوب به سنج‌العبادی از روستاهای بزرگ نواحی مرو دانسته و به این علت او را عبّادی خوانده است.
سبکی او را شافعی مذهب دانسته و کلماتی را در موعظه از وی نقل کرده است.
برخی نوشت‌اند عبادی گذشته از مقام علمی و شهرتی که در موعظه و تذکیر داشت، فردی بی‌مبالات و در انجام پاره‌ای از امور عبادی مانند نماز سست بوده و آن‌را به‌جا نمی‌آورد.
لذا او را غیرموثق دانسته‌اند.
سمعانی او را ضایع‌الصلاة معرفی کرده، می‌نویسد: «بارها مشاهده شده وی نماز عشاء را نمی‌خواند.»
ابن حجر نیز با تأکید بر این مطلب، تألیف او را در اباحه خمر دلیلی بر صحت این مدعا دانسته است.



عبّادی نزدیک به سه سال در بغداد اقامت داشت و علاوه‌بر تدریس حدیث در جامع قصر و نظامیه، کرسی وعظ و تذکیر برپا کرده بود.
مریدان بسیاری در آن شرکت می‌کردند و چون آوازۀ وی به گوش خلیفه المقتفی (۵۳۰ ـ ۵۵۵ هـ.ق ) رسید، او را مورد احترام قرار داد و از هدایا بهره‌مندش ساخت.
او زبان گویایی در موعظه داشت و از عباراتی دلچسب و دلنشین در بیان و تفهیم مطالب استفاده می‌کرد و در این زمینه زبانزد شده و به او مثل می‌زدند.
وی زمانی به‌عنوان سفیر از جانب خلیفه المقتفی به‌سوی سلطان سنجر سلجوقی ( ۵۱۱ ـ ۵۵۲ هـ.ق) راهی خراسان شد.
در مأموریت دیگری که از جانب خلیفه به وی واگذار گردید، به خوزستان مسافرت کرد، اما قبل از رسیدن به مقصد، در میانه راه، در عسکر مکرم از دنیا رفت.
وی در شعر نیز ورود داشت، چنان‌که ذهبی پاره‌ای از اشعار او را که مدعی است بالبداهه سروده، حکایت نموده است.


ابومنصور حدیث را در نیشابور و بغداد نزد بزرگانی همچون ابوعلی نصراللّه بن احمد خشنامی، ابوعبداللّه اسماعیل بن عبدالغافر فارسی، ابوبکر شیروی و زاهر شحامی فراگرفت.


مروزی شاگردانی را تعلیم داد که ابوسعد سمعانی ، عبدالعزیز بن اخضر، حمزة بن قبیطی و ابوجعفر بن مکرم از آن جمله‌اند.


ابن اردشیر تألیفاتی دارد که عبارتند از:
• رسالة فی اباحة الخمر؛ (این کتاب را سمعانی مشاهده کرده است.)
• معراج نامه؛
• الوسیله الی معرفة الفضیله.


مظفر در ربیع‌الآخر سال ۵۴۷ (هجری قمری) در عسکر مکرم از دنیا رفت و جنازه‌اش به بغداد منتقل گردید و در گورستان شونیزیّه در دکه‌الجنید به خاک سپرده شد.



۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۸، ص۸۷.    
۳. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۳    
۶. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۷. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۹. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۱۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۱۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۱۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۱۴. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۶، ص۵۲.    
۱۵. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۶، ص۵۲.    
۱۶. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۱۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۸، ص۸۷.    
۱۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۲۰. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۲۲. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۲۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۲۵. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۲۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۲۹. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۳۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۳۲. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۳۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۸، ص۸۷.    
۳۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۳۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۳۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۳۷. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۳۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۳۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۸.    
۴۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۳    
۴۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۴۳. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۶، ص۵۲.    
۴۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۳۵.    
۴۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۳۵.    
۴۶. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۸، ص۸۷.    
۴۷. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۱۲.    
۴۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۱۷۴.    
۴۹. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۲۹۹.    
۵۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۳    
۵۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۲۳۱.    
۵۲. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۳۱۰.    
۵۳. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۳۰.    
۵۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۲۹۷.    
۵۵. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۴، ص۱۳۱.    
۵۶. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، النجوم الزاهرة، ج۵، ص۳۰۳.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «مظفّر بن اردشیر عبّادی»، ج۴، ص۴۲۲.






جعبه ابزار