محمد بن علی طبری (مقالهدوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن علی طبری (زنده در
۵۵۳ هـ.ق) محدث ثقه و فقیه امامی منسوب به کجور مازندران بود.
وی در شهرهای مختلف به تحصیل و روایت حدیث پرداخت.
او از مشایخ بزرگ شیعه روایت کرد و شاگردانی برجسته پرورش داد.
از آثارش میتوان به
شرح مسائل الذریعة،
الفرج فی الاوقات،
الزهد و التقوی و مهمترین اثرش
بشارة المصطفی لشیعة المرتضی اشاره کرد که در بیان فضائل اهلبیت (علیهمالسلام) و منزلت شیعه نگاشته شده است.
جزئیات زندگی و زمان تولد و وفات او روشن نیست.
محمد بن علی بن محمد عمادالدین طبری آملی کُجی محدثِ ثقه و فقیهِ امامی،
منسوب به کُجور،
از نواحی تنکابن مازندران بود.
از تاریخ تولد و وفات و همچنین دیگر ابعاد حیات فردی و اجتماعی وی اطلاع چندانی در دست نیست.
به گفته آقابزرگ، محمد بن جعفر مشهدی در کتاب المزار در تاریخ ۵۵۳ (هجری قمری) از او روایت کرد
و معلوم میشود وی در این تاریخ زنده بود.
او به شهرهای گوناگون ازجمله ری، آمل، نیشابور، نجف و کوفه مسافرت کرده و از مشایخ بزرگ شیعه حدیث شنیده است.
طبری اساتیدی داشت که از مشایخ او که بسیار از آنها روایت نمود، ابوعلی حسن بن محمد طوسی،
ابوعبداللّه محمد بن احمد بن شهریار خازن (داماد شیخ طوسی)،
ابوالبقاء ابراهیم بن حسن بن ابراهیم رقا (وفاء) بصری،
ابونجم محمد بن عبدالوهاب بن عیسی سمان رازی
و ابومحمد حسن بن حسین بن بابویه است.
پدرش ابوالقاسم علی بن محمد، جبار بن علی بن جعفر معروف به حدقه الرازی و ابن خیران بغدادی استادان او هستند.
عمادالدین شاگردانی داشت که از شاگردان او شیخ منتجبالدین،
سید ابوالفضائل رضا بن ابیطاهر بن حسن حسنی نقیب و فقیهِ متکلم سیدجمالالدین رضا بن احمد بن خلیفه جعفری ارمی بوده است.
همچنین ابوالحسین قطبالدین سعید بن هبهاللّه راوندی از او روایت کرده است.
آثار
آملی عبارتاند از:
• شرح مسائل الذریعة الی اصول الشریعه سید مرتضی در اصول فقه؛
• الفرج فی الاوقات و المخرج بالبینات (بالنیّات)؛
• الزهد و التقوی.
اما مهمترین اثری که از او بر جای مانده و به چاپ رسیده است،
کتاب بشارة المصطفی لشیعة المرتضی،
در بیان مقام و منزلت اهلبیت (علیهمالسلام)، مقام و منزلت حضرت علی (علیهالسلام) و شیعیان او در روز قیامت و در بیان درجات شیعه و کرامات ائمه اطهار (علیهمالسلام) است.
به گفته آقابزرگ این کتاب بر حسب تقسیم مؤلف در هفده جزء تنظیم گردید؛
ولی کتاب موجود بیش از یازده جزء نیست و آنچه تأیید میکند مقداری از این کتاب ساقط شده است، این است که سید بن طاووس در کتاب الاقبال، در اعمال ماه رمضان، خطبه شعبانیه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) را از این کتاب نقل کرده،
درحالی که این خطبه در متن موجود وجود ندارد و این نشانگر این است که آنچه به دست ما رسیده است تمام کتاب نیست.
از ویژگیهای مهم این کتاب این است که مؤلف در ذکر سند روایات، به زمان و مکانی که در آن روایات را از مشایخ خود شنیده اشاره میکند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن علی طبری»، ج۴، ص۳۴۴.