تبری۱
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تبرّى در اصطلاح کلامی به معنای بیزاری از دشمنان خدا و در برابر
تولّی است.
این آموزه به‌ویژه در نزد
شیعه امامیه اهمیت دارد و ریشه در
قرآن کریم دارد؛ به گونه‌ای که نام یکی از سوره‌ها «برائت» است.
تبرّى از دشمنان خدا، شامل
مشرکان،
کافران و
منکران امامت و ولایت ائمه (علیه‌السلام)، واجب دانسته شده است.
این مفهوم بیشتر حالتی سیاسی ـ اجتماعی برای حفظ هویت
اسلامی است و نه صرفاً یک حالت احساسی.
تبرّى به معنای بیزاری از دشمنان خدا در برابر تولّى از اولیای الهی قرار دارد.
این آموزه در قرآن و
سنت ریشه داشته و یکی از ارکان اعتقادی در مکتب شیعه امامیه است.
تبرّى به چند معنا تفسیر شده است:
برخی آن را به معنای دشمنی عملی و قلبی دانسته‌اند، اما این تفسیر مستند قرآنی و روایی روشنی ندارد.
تعبیر دیگر کینه درونی است که با مفاد برخی متون دینی ناسازگار دانسته شده است.
تبرّى به معنای جدایی و مرزبندی برای پاسداشت هویت اسلامی، تفسیری منطقی و پذیرفتنی است.
تبرّى به معنای نفی هویت بیگانه معارض با هویت اسلامی است و بیشتر حالت فکری و اعتقادی دارد تا احساسی.
در قرآن همه انسان‌ها از نظر فطرت یکسان‌اند، ازاین‌رو تبرّى به معنای نفی هویت انسانی بیگانگان نیست.
برائت به معنای جدایی فکری از بیگانگان ضداسلامی منطقی و دینی است.
در برخی متون اسلامی، تبرّى همراه با نفرت و احساس منفی بیان شده که به هنگام تهاجم دشمنان جنبه جهادی و دفاع مشروع دارد.
این موضع‌گیری احساس‌محور دائمی نیست، بلکه در شرایط دشمنی و تجاوز مطرح می‌شود.
تأکید قرآن بر نفی تولّى بیگانگان نوعی موضع‌گیری فکری است و در کنار
جهاد که موضع‌گیری عملی است، به عنوان دو خط مشی دفاعی اسلام در برابر دشمنان ترسیم شده است.
•
عمید زنجانی، عباس‌علی، فقه سیاسی، ج۱، ص۴۷۴-۴۷۵.
