أرْکانَ الْبِلادِ ( زیارت جامعه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
(وَ ارْکانَ الْبِلادِ)ترجمه: و ارکان سرزمین‌ها...
فراز «ارکان البلاد» در زیارت جامعه کبیره، اهل بیت (علیهم‌السّلام) را رُکن معنوی زمین، معرّفی می‌نمایند و وجود آنان را سبب تقویت ابعاد معنوی جهان می‌داند، به این معنی که وجود و بقای یک جامعه، به حضور و رهبری آن‌ها بستگی دارد.
ارکان: جمع «رُکن»، به معنای جزء مهم هر چیزی، ستون، تکیه گاه: «
رُکن الشَّیء: جانبه الاقوی، و الرُّکن: النّاحیة القویّة و ما تقوّی به من مُلکٍ و جُندٍ و غیره».
البِلاد: جمع «بَلَد»، به معنای شهر، آبادی، سرزمین، قطعه زمینی که به تملّک کسی در آمده باشد، آباد یا غیر آباد. گاهی نیز به معنای کشور است: «
البلد: کلّ موضع او قطعة مستحیزة، عامرة کانت او غیر عامرة».
عنصر مهمّی که نبودِ آن، سبب نابودی شیء می‌گردد، «رُکن» نامیده می‌شود. اعضای رئیسیه
انسان، مانند
قلب و
سر، از ارکان بدن انسان هستند، زیرا زندگی آدمی، وابسته به قلب و سر اوست. پس وجود هر چیزی، به وجود رُکن آن شیء، وابسته است و از سویی، رُکن، سبب تقویت اجزای مهم می‌گردد. تپش قلب، پشتوانه حرکت دست، پا و دیگر اعضای مهم بدن است.
در تفسیر جمله «
ارکان البلاد»، گروهی
اهل بیت (علیهم‌السّلام) را رُکن معنوی زمین، معرّفی می‌نمایند و وجود آنان را سبب تقویت ابعاد معنوی جهان می‌دانند؛ امّا همان طور که
علّامه مجلسی آورده، به نظر می‌رسد که ارکان معنوی، در این فرازهای زیارت «
وقادة الاُمم،
و عناصر الابرار و دعائم الاخیار»، شناسانده شده‌اند
و در این عبارت، امامان (علیهم‌السّلام) به عنوان ارکان مادّی سرزمین‌ها معرّفی شده‌اند. به دیگر سخن، اهل بیت (علیهم‌السلام)، ارکان زمین هستند؛ زیرا پایداری و ماندگاری گیتی، به وجود آنان، وابسته است و همه موجودات جهان با نیروی آل اللّه، تقویت می‌شوند.
امام باقر (علیه‌السلام)، امامان را با عبارت «ارکان الارض»، توصیف می‌نماید و می‌فرماید:
«جَعَلَهُمُ اللّهُ (عزّوجلّ) ارکانَ الارضِ ان تَمِیدَ بِاهلِها وَ عَمَدَ الاسلامِ وَ رابِطَةً عَلی سَبِیلِ هُداه»،
خدای عز و جل، ایشان (امامان) را ارکان زمین قرار داد تا زمین، اهل خود را نلرزانَد، و ایشان را ستون‌های
اسلام و پاسداران
راه هدایت خویش، قرار داد.
این ارکان، سبب پایداری کره خاکی می‌شوند و وجود عنصری امام، نگاهبان زمین است و اگر زمین از
حجّت خدا تهی گردد، هر آینه، نظم و پیوستگی خود را از دست خواهد داد. امام باقر (علیه‌السلام)، وجود امام در زمین را پیوسته ضرور می‌داند و می‌فرماید:
«لَو انَّ الامامَ رُفِعَ مِنَ الارضِ ساعَةً لَماجَت بِاهلِها کَما یَمُوجُ البَحْرُ بِاهلِهِ»،
اگر برای لحظه‌ای وجود امام از زمین برداشته شود، زمین، ساکنان خود را چنان در هم و پریشان می‌کند که
دریا، ساکنانش را.
بنابر آموزه‌های مکتب
اهل بیت (علیهم‌السلام)، اگر زمینْ لحظه‌ای بدون امام باشد، در هم فرو می‌ریزد.
از برکات مادّی وجود امام، جریان زندگی در
کره زمین است و در این‌جا، فلسفه زنده بودن
امام غایب، روشن می‌گردد؛ زیرا اگر حجّت منتظَر در
زمان ظهور به
دنیا می‌آمد، زمینیان از برکات مادّی
حجّت خدا، محروم می‌شدند. بنابراین،
دعا برای امام زمان (ارواحنا‌فداه)، کمترین وظیفه کسی است که برکات مادّی و معنوی اهل بیت (علیهم‌السّلام) را می‌شناسد.
(
مقام معظّم رهبری مى‌فرمودند كه برنامه ايشان پيش از ساعات آخر
روز جمعه، خواندن «
زیارت آل یاسین» است و سفارش كردند كه در عصر «
روز عرفه»، در
عرفات، «زيارت آل ياسين» را بخوانيم كه به
توفیق الهی، هر سال پيش از
دعای عرفه، در بعثه ، اين زيارت، خوانده مى شود).
محمدی ری شهری، محمد، تفسیر قرآن ناطق، ص۱۲۷ ۱۳۰.
