یحیی بن عبدالوهاب عبدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یحیی بن عبدالوهاب عبدی (
۴۳۴ ـ
۵۱۱ هـ.ق) از علمای برجسته
حنبلی و مورخان
اصفهان بود.
او تحصیلاتش را در
نیشابور و
بغداد گذراند و در جامع منصور
بغداد به تدریس پرداخت.
ایشان شاعر، حافظ قرآن، و راوی معتمدی بود که از استادان بزرگی بهره برد.
شاگردان زیادی تربیت کرد و آثار مهمی چون
تاریخ اصفهان و
مناقب الامام احمد از او به یادگار مانده است.
وی سال ۵۱۱ (هجری قمری) در اصفهان درگذشت و در کنار پدر و جدش دفن شد.
ابوزکریا یحیی بن عبدالوهاب بن محمد عبدی اصبهانی مشهور به
ابن منده از علما و مورخان
حنبلی مذهب و اهل اصفهان بود.
خاندان وی از جمله اهل علم و محدثان اصفهان در آن عصر محسوب میشدند.
به گفته
ابوبکر قیروانی، خاندانش با یحیی شروع شد و با یحیی نیز خاتمه یافت.
ایشان در ماه
شوال سال ۴۳۴ (هجری قمری)
در اصفهان به دنیا آمد.
از کودکی، رشد و تحصیل وی اطلاعی در دست نیست.
منابع از وی به عنوان شاعر،
حافظی فاضل،
کثیرالروایه
و ثقه، صاحب اخلاقی نیکو و تصانیف فراوان یاد کردهاند.
ابن عبدالوهاب به نیشابور سفر کرد و از علمای این شهر بهره برد و شاگردانی پرورش داد.
سپس به بغداد
رفت و در جامع منصور تدریس نمود.
ابن منده از استادانی چون پدرش
ابوعمرو عبدالوهاب،
عمویش ابوالحسن عبیداللّه،
ابوالعباس احمد بن محمد بن نعمان فضاض،
ابوعبداللّه محمد بن علی بن محمد حصاص (جصاص) و دیگران بهره گرفت.
یحیی نزد دستهای از علما، کتابهایی را شنید؛
•
کتاب المعجم الکبیر طبرانی را از ابوبکر بن ریذه (م
۴۴۰ هـ.ق) شنید.
•
کتاب المسند ابویعلی را از محمد بن حسن جوزدانی
و ابراهیم بن منصور سلمی شنید.
•
کتاب العلم ابن مردویه؛
التاریخ احمد بن عبداللّه برقی مصری؛
الطبقات لاهل العلم و التحدیث بهمدان ابوالفضل صالح بن احمد همدانی؛
العظمه ابواحمد عسال؛ را از عموی دیگرش ابوالقاسم عبدالرحمان بن منده شنید.
•
کتاب المختلف و المؤتلف مستغفری را از عبدالعزیز بن محمد نخشبی شنید.
•
کتب المجتبی فی السنن دار قطنی؛
تاریخ لیث بن سعد بن فهمی و
الرهون ابوبکر بن عاصم را از محمد بن عبدالرحیم کاتب شنید.
•
کتاب الامثال ابن مردویه؛ را از ابوالحسن سهل بن عبداللّه غازی شنید.
ابوزکریا شاگردان بسیاری داشت از جمله میتوان به؛ ابومنصور خیاط،
ابوالحسین بن طیوری،
ابوسعد سمعانی که اجازه نقل حدیث از وی داشت، ابوالبرکات عبدالوهاب بن مبارک انماطی،
ابوجعفر طرسوسی و دیگران اشاره نمود.
ابن منده کتابهایی تالیف کرده که عبارتاند از:
• مناقب العباس در چند مجلد؛
• تاریخ اصفهان؛
• مناقب الامام احمد؛
تألیفی که بر صحیحین بخاری و مسلم نوشت.
• التنبیه علی احوال الجهال و المنافقین؛
• من عاش مائة و عشرین سنه من الصحابه که به گفته زرکلی چند ورق آن باقی مانده است؛
• مدخل الی المسند.
اصبهانی در روز جمعه یازدهم
ذیالحجه سال ۵۱۱ (هجری قمری)
یا (
۵۱۲ هـ.ق)
در اصفهان درگذشت.
او در کنار قبر پدر و جدش در باب دَرَیه به خاک سپرده شد.
به گفته
ابن جوزی پس از مرگ او همانند وی در خاندانش ظهور نکرد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یحیی بن عبدالوهاب عبدی»، ج۴، ص۴۵۰.