وهسودان بن دشمن دیلمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وهسودان بن دشمن دیلمی (قرن
ششم هـ.ق) از دانشمندان
شیعه، امیران زاهد و عالم‌منش بود.
اطلاعات دقیقی از زندگی فردی و اجتماعی ایشان در دست نیست،.
به گواهی
منتجب‌الدین (زنده در
۶۰۰ هـ.ق)، او در همان دوره می‌زیست و از عالمان معاصر وی بوده است.
وهسودان با علوم تاریخ و
نجوم آشنایی داشت.
آثاری همچون
التواریخ،
معرفة النجوم و معرفة الجهات تألیف کرد.
در برخی منابع به‌جای
کتاب النجوم، از اثری با عنوان
کتاب النحو نیز برای وی یاد شده است.
وهسودان بن دشمن زیار بن مردافکن دیلمی نام او و اجدادش به شکل‌های دیگری هم آمده است.
از امرا و فردی زاهد، صالح، عالم و از دانشمندان شیعه بوده است. ۱
از حیات فردی، اجتماعی و علمی او اطلاع چندانی در دست نیست.
دیلمی درباره‌اش گفته شده؛ منتجب‌الدین (زنده در ششصد هـ.ق) از وی یاد کرده و
آقابزرگ گوید: ظاهراً وی معاصر شیخ منتجب‌الدین بوده است. ۲
آن‌چه گفته آقابزرگ را تأیید می‌کند این است که فهرست منتجب‌الدین به عنوان ذیل و تکمله‌ای بر فهرست
شیخ طوسی (م
۴۶۰ هـ.ق) است.
مشایخ شیعه را که پس از شیخ طوسی بوده‌اند و ذکرشان در فهرست او نیامده، تا زمان مؤلف بیان کرده است؛ از این‌رو حدس زده می‌شود وی از معاصران شیخ منتجب‌الدین باشد.
بعضی دیگر از منابع معاصر نیز وی را از مؤلفان اسلامی قرن ششم (هجری قمری) محسوب کرده‌اند.
وهسودان با علوم تاریخ و نجوم آشنا بوده است و آثاری در این دو حوزه تألیف کرده که عبارتند از:
• التواریخ؛
• النجوم (معرفة النجوم)؛
• معرفة الجهات. ۴
در بعضی از منابع یا نسخ به جای
کتاب النجوم،
کتاب النحو برای وی ذکر شده است. ۵
(دیگر منابع: )
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «وهسودان بن دشمن دیلمی»، ج۴، ص۴۳۵.
پی نوشت ها
۱ـ الفهرست منتجب الدین ۱۹۶. ۴ ـ فهرست منتجب الدین ۱۹۶.
۲ـ الذریعه ۴ / ۴۷۳.
۵ ـ روضات الجنات ۸ / ۱۸۰.
دیگر منابع
أمل الآمل ۲ / ۳۳۹؛
بحار الأنوار ۱۰۲ / ۲۹۱؛
جامع الرواة ۲ / ۳۰۳؛
الفوائد الرضویه ۷۰۲؛
معجم رجال الحدیث ۱۹ / ۲۱۴؛
الذریعه ۲۱ / ۲۵۶؛
طبقات أعلام الشیعه ۲ / ۳۳۰.
