... به سدۀ 3ق، معتزله شیوۀ متأثر از حسن بصری را وا نهادند ... قطرب (د 206ق)، نحوی معتزلی مذهب بصره اشاره کرد. در محافل اصلی ... از پیشوایان دو مکتب بصری و بغدادی معتزله شناخته می‌شد و ... 334ق)، متکلم برآمده از محیط معتزلیبصره و بنیان‌گذار مکتب اشعری ...
... که در آن زمان ریاست معتزلهبصره را به عهده داشت. ابوهاشم ... اختلاف داشت و وقتی رئیس معتزلهبصره شد، عده‌ای از شاگردان ... در سال 303 ق رئیس معتزلهبصره شد، ظاهراً هنوز بسیار جوان ... او، از معتزله فقط اصحاب ابوهاشم و ابوالحسین بصری باقی مانده‌اند ...
... اعتزال بصریون از معتزلهبصیر بالذات بصیر به بصربصیر به حفظ امت بصیر به غیر آلت بصیربصیریت ... معبودیت معتدل المزاج معتریه معتزلهبصرهمعتزله بغداد معتزله ری معتزله معتق معتق معتقدات اسلامی ...
