• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن اسعد حکیمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن اسعد حکیمی


محمد بن اسعد حکیمی (۴۸۴ ـ ۵۶۷ هـ.ق) فقیه، مفسر، لغوی، واعظ و شاعر حنفی‌ مذهب بود.
ایشان تحصیلات خود را در بغداد به پایان رساند و سپس در دمشق به تدریس پرداخت.
او در مدارس معتبری چون صادریه، طرخانیه و معینیه تدریس کرد و مورد توجه حاکمان محلی قرار گرفت.
وی از اساتیدی چون حریری و ابوطالب زینبی بهره برد و شاگردانی همچون ابن سمعانی تربیت کرد.
درباره شخصیت ایشان نظرات متفاوتی وجود دارد؛ برخی او را فاضل و دانشمند دانسته‌اند و برخی دیگر، چون ابن ناصر، وی را دروغ‌پرداز معرفی کرده‌اند.
از آثار وی می‌توان به اسباب‌النزول، تفسیر القرآن، شرح مقامات الحریری و نظم مختصر القدوری اشاره کرد.
او در سال ۵۶۷ (هجری قمری) (یا به روایتی ۵۶۹ هـ.ق) در دمشق درگذشت و در مقبره باب‌الصغیر به خاک سپرده شد.



ابوالمظفر محمد بن اسعد بن محمد بن نصر حکیمی (حلیمی) عراقی معروف به ابن حکیم
[۱] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    
[۲] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۵.    
[۳] نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
[۵] سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۲.    
[۶] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    
[۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۴۵.    
[۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۳۷.    
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۱۱] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
[۱۲] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
[۱۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
[۱۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
متولد ماه ربیع الاول سال ۴۸۴ (هجری قمری) می‌باشد.
[۱۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۱۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۱۹] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    

وی فقیهی حنفی مذهب، واعظ، مفسر، لغوی و شاعرپیشه بود.

ابن حکیم در بغداد به فراگیری فقه و دیگر دانش‌های زمان پرداخته و بعد از فراغت از تحصیل مدتی در دمشق سکنا گزید.
او در مدرسه جویا به تدریس مشغول شد تا این‌که معین‌الدوله امیر آن‌جا مدرسه‌ای برای وی بنا نمود.
[۲۰] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۵.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۲۲] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
[۲۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
[۲۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۲۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    

وی در آن‌جا مورد قبول و احترام همگان واقع شده و در مدارس صادریه، طرخانیه و معینیه به تدریس پرداخت.
[۲۶] نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۲۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    


ابوالمظفر دربارهاش دیگران نظراتی دارند از جمله؛ ابن عساکر بیان داشته که وی در فتنه ماردین، شعری سروده و آن را به خط خودش برای من نوشته است.
[۲۹] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
[۳۰] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
[۳۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    

ابن سمعانی در باب آشنایی خود با او، از دیدار و صحبت با وی در دمشق سخن به میان آورده است.
یادآور شده که گفته‌های حکیمی را که به دست افراد موثقی نوشته شده بودند دیده است.
ولی ابن ناصر وی را فردی دروغگو و قصه‌پرداز خطاب کرده ایت.
مدعی شده هیچ‌گاه حکیمی را بین اصحاب حدیث ندیده و وی هرگز در بغداد چیزی نشنیده است.
[۳۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۳۳] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    
[۳۴] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    

برخی نیز او را فردی خلیط، بی‌مروّت، بی‌اعتماد و بی‌اعتبار دانسته‌اند.
[۳۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۳۷] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    


محمد بن اسعد از افرادی چون حریری،
[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۳۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
ابوعلی محمد بن سعید بن نبهان کاتب
[۴۰] سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۳.    
[۴۱] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
[۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
و نورالهدی زینی،
[۴۳] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
ابومحمد تمیمی
[۴۴] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
و ابوطالب زینبی در بغداد
[۴۵] سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۳.    
[۴۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
و حسین محمد بن علی رییس حدیث شنیده است.
[۴۷] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    


ابن اسعد شاگردان و راویانی داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون؛ ابوالمواهب بن صصری،
[۴۸] نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۴۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
ابوالقاسم صصری،
[۵۰] نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۵۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
قاضی ابونصر شیرازی
[۵۲] نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۵۳] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
[۵۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
و ابن سمعانی اشاره نمود.
[۵۵] نعیمی دمشقی،عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
[۵۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۴.    
[۵۷] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    


حکیمی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثارش عبارت‌اند از:
• اسباب النزول؛
[۵۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    

• تفسیر القرآن؛
[۵۹] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۶۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۶۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    

• شرح الشهاب للقضاعی؛
[۶۲] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۶۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۶۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
[۶۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    

• شرح مقامات الحریری؛
[۶۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۶۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    

• نظم مختصر القدوری فی فروع الفقه الحنفی.
[۶۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۶۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    

که اصل کتاب نظم مختصر القدوری فی فروع الفقه الحنفی متعلق به ابوالحسین احمد بن محمد قدوری بغدادی حنفی متوفای ۴۲۸ (هجری قمری) می‌باشد
[۷۰] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۶۳۱.    
و وی آن را به نظم درآورده است.
[۷۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
[۷۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۷۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۷۴] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    


عراقی در سال ۵۶۷ (هجری قمری) در دمشق وفات یافته و در مقبره باب الصغیر مدفون گردید.
[۷۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۴۵.    
[۷۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
[۷۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۴.    
[۷۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
[۷۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۸۰] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
[۸۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    

سال ۵۶۹ (هجری قمری) را نیز به احتمال ضعیف به عنوان تاریخ وفات او ذکر کرده‌اند.
[۸۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۳۷.    

(دیگر منابع:
[۸۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
[۸۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
[۸۵] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
[۸۶] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
[۸۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
[۸۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
[۸۹] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
[۹۰] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
)
۱. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    
۲. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۵.    
۳. ↑ نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۲.    
۶. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    
۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۴۵.    
۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۳۷.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۱۱. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
۱۲. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
۱۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
۱۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۱۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۱۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۱۹. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    
۲۰. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۵.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۲۲. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
۲۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
۲۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۲۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۲۶. ↑ نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۲۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۲۹. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
۳۰. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
۳۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۳۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۳۳. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    
۳۴. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
۳۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۳۷. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۴۶.    
۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۳۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۴۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۳.    
۴۱. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۴۳. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
۴۴. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۲، ص۴۶.    
۴۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، طبقات المفسرین، ص۹۳.    
۴۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۴۷. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۳۲.    
۴۸. ↑ نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۴۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۵۰. ↑ نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۵۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۵۲. ↑ نعیمی دمشقی، عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۵۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
۵۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۵۵. ↑ نعیمی دمشقی،عبد القادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۱، ص۴۱۴.    
۵۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۴.    
۵۷. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
۵۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۵۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۶۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۶۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۶۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۶۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۶۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۶۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۶۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۶۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۶۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۶۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۷.    
۷۰. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۶۳۱.    
۷۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۷۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۷۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۷۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۷۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۴۵.    
۷۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
۷۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۴.    
۷۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
۷۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۸۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
۸۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    
۸۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۳۷.    
۸۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۲۹.    
۸۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۹، ص۲۹۳.    
۸۵. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۸۱.    
۸۶. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۹۹.    
۸۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۶۷.    
۸۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۳۱.    
۸۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۸۰.    
۹۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۵۰.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن اسعد حکیمی»، ج۴، ص۳۱۰.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 567 (قمری) | درگذشتگان سال 569 (قمری) | زادگان سال 484 (قمری) | شاعران قرن 6 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | فقهای حنفی قرن 6 (قمری) | لغویان قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | مفسران قرن 6 (قمری) | واعظان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار